Năm 2009 là năm nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập vừa tròn 60 năm, và ngoại giao của đất nước Trung Quốc mới cũng đã trải qua quá trình 60 năm.60 năm này có thể chia thành hai giai đoạn, đó là giai đoạn 30 năm đầu kể từ khi nước Trung Quốc thành lập và 30 năm sau cải cách mở cửa từ năm 1978. Trong giai đoạn 30 năm đầu, nhiệm vụ chủ yếu của ngoại giao Trung Quốc là phản đối sự đe dọa của các nước lớn, củng cố độc lập, bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; nhiệm vụ chủ yếu trong 30 năm sau là phát triển và thay đổi để thích nghi dưới mọi hình thức, xây dựng môi trường quốc tế và môi trường xung quanh thật tốt để thúc đẩy kinh tế trong nước phát triển, từ đó thúc đẩy cả đất nước cùng phát triển.Hai giai đoạn 30 năm mà ngoại giao Trung Quốc đã trải qua vừa có một mối liên hệ rất rõ nét, vừa mang những đặc điểm nổi bật mang tính giai đoạn. 30 năm đầu, ngoại giao Trung Quốc đã giành được những thành tựu lớn trong việc củng cố chủ quyền, bảo vệ độc lập, đó là đã cắt đứt được các mối quan hệ ngoại giao mang lại bao điều nhục nhã cho Trung Quốc trong chế độ phong kiến, trên cơ sở bình đẳng cùng có lợi, Trung Quốc đã thiết lập mối quan hệ ngoại giao với các nước trên thế giới với một hình thức hoàn toàn mới, từ đó đã giành được cho mình vị thế bình đẳng và sự tôn trọng trên vũ đài quốc tế; Trung Quốc đã bảo vệ và củng cố được nền độc lập của đất nước, thực hiện tính tự chủ trong ngoại giao, đảm bảo an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ; Trung Quốc đã thông qua giải pháp đàm phán hòa bình để giải quyết những vấn đề tranh chấp lãnh thổ trong lịch sử với nhiều nước láng giềng, từ đó cải thiện mối quan hệ với những nước xung quanh, hình thành nên một môi trường xung quanh ổn định chung; ra sức ủng hộ rất nhiều quốc gia đang phát triển, hình thành và xây dựng truyền thống hữu nghị bền chặt; xây dựng một đội ngũ ngoại giao với hình thức mới, giúp cho chính sách ngoại giao độc lập tự chủ có sự bảo đảm về mặt tổ chức. Hội nghị toàn thể lần thứ 3 khóa 11 được Đảng Cộng sản Trung Quốc triệu tập năm 1978 đã mở ra một thời kỳ lịch sử mới cho công cuộc cải cách mở cửa của Trung Quốc, ngoại giao Trung Quốc cũng bước vào một giai đoạn lịch sử mới. Ngoại giao Trung Quốc luôn biết kế thừa và sáng tạo, giương cao ngọn cờ hòa bình nên đã giành được những thành tựu to lớn hơn.Một là, ngoại giao Trung Quốc đã tạo nên một môi trường quốc tế và môi trường xung quanh thật ưu việt cho việc xây dựng kinh tế trong nước, đảm bảo kinh tế Trung Quốc liên tục phát triển ổn định với tốc độ cao. Tổng giá trị sản phẩm quốc nội của Trung Quốc đã từ hơn 364,5 tỷ nhân dân tệ vào năm 1978 tăng lên hơn 30.000 tỷ nhân dân tệ vào năm 2008. Tỷ lệ đóng góp của kinh tế Trung Quốc trong tăng trưởng kinh tế của thế giới là hơn 10%, sức mạnh của Trung Quốc đã có một sự thay đổi vô cùng to lớn.Tiếp theo phải kể đến việc Trung Quốc luôn tích cực gia nhập vào xã hội quốc tế, hình thành nên những mối quan hệ tốt đẹp với thế giới bên ngoài. 30 năm nay, Trung Quốc đã tham gia hơn 100 tổ chức quốc tế giữa các chính phủ, ký kết hơn 300 công ước quốc tế, tham dự 24 đợt hành động duy trì hòa bình của Liên Hiệp Quốc với số người được cử đi tham gia lên đến hơn chục ngàn. Nhờ những hoạt động tích cực này, Trung Quốc đã trở thành thành viên quan trọng trong hệ thống quốc tế. Trong quá trình hòa nhập với hệ thống kinh tế quốc tế, Trung Quốc thuận theo xu hướng toàn cầu hóa, tích cực tham gia các hoạt động xã hội quốc tế, kiên trì với tư cách của một nước đang phát triển, dựa trên nguyên tắc cân bằng cán cân giữa quyền lợi và nghĩa vụ, ra sức bảo vệ và thúc đẩy quyền lợi của Trung Quốc cũng như các nước đang phát triển khác; đồng thời, Trung Quốc cũng hiệp thương, hợp tác với các tổ chức quốc tế khác nhau, nâng cao khả năng thích nghi đối với xã hội quốc tế.Ba là, trong các sự vụ quốc tế, Trung Quốc chủ trì công lý quốc tế, vì vậy mà địa vị quốc tế cũng không ngừng gia tăng. Trong việc giải quyết những vấn đề mang tính toàn cầu cũng như những xung đột khu vực, Trung Quốc kiên trì đàm phán hòa bình, đàm phán ngoại giao; trong việc giải quyết các vấn đề như biến đổi khí hậu toàn cầu, vệ sinh công cộng v.v.., Trung Quốc tích cực gánh vác những nhiệm vụ quốc tế tương ứng, thực hiện cam kết của mình, những mặt này Trung Quốc đều nhận được sự đánh giá cao của xã hội quốc tế. 30 năm nay, những đóng góp của Trung Quốc đối với hòa bình và sự phát triển của thế giới to lớn hơn bất cứ thời kỳ nào trong lịch sử, hình tượng quốc tế của Trung Quốc cũng tốt đẹp hơn bất cứ giai đoạn nào từ trước đến nay.Bốn là, đường lối ngoại giao của Trung Quốc đã được mở ra, hình thành nên một bố cục quan hệ đối ngoại tốt đẹp mang tính toàn diện. Hiện nay, có tất cả 171 quốc gia đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc. Trong quá trình phát triển mối quan hệ với những nước phát triển ở phương Tây, Trung Quốc đã tuân thủ nguyên tắc vượt qua mọi sự khác biệt về chế độ xã hội cũng như hình thái ý thức để phát triển quan hệ quốc gia, tìm đến những điểm tương đồng nhưng vẫn chấp nhận những sự khác biệt, kiên trì đối thoại, không hề manh động, giải quyết thỏa đáng những mâu thuẫn và tranh chấp, mở rộng lợi ích chung, xây dựng mối quan hệ hợp tác và quan hệ đối tác chiến lược với nhiều hình thức khác nhau, hình thành nên một cục diện tốt đẹp cho sự phát triển toàn diện mối quan hệ ngoại giao. Trên nguyên tắc hiệp thương bình đẳng và thấu hiểu lẫn nhau, Trung Quốc đã ký kết những điều ước và hiệp định biên giới với 13 trên tổng số 14 nước láng giềng. Đối với những vấn đề khó khăn còn đang tồn tại, Trung Quốc tuân theo nguyên tắc “tạm ngưng tranh chấp” để đi đến những thỏa thuận tạm thời, tạo nên một môi trường xung quanh hòa bình, ổn định, bình đẳng, tin tưởng lẫn nhau, hợp tác hai bên cùng có lợi, từ đó đã đưa mối quan hệ giữa Trung Quốc và các nước láng giềng bước sang một thời kỳ tốt đẹp nhất trong lịch sử. Trong mối quan hệ với các nước đang phát triển, Trung Quốc tiếp tục nhấn mạnh tăng cường, mở rộng đoàn kết và hợp tác. Ngoài việc viện trợ trong khả năng cho phép đối với những nước đang phát triển, Trung Quốc còn dựa trên nguyên tắc “bình đẳng, cùng có lợi, tập trung vào việc đạt kết quả cao, hình thức đa dạng và cùng nhau phát triển” để không ngừng mở rộng lĩnh vực hợp tác, tìm ra những phương thức hợp tác mới, nâng cao hiệu quả hợp tác.Với tình hình mới của quốc tế và trong nước, Trung Quốc phối hợp giữa phát triển trong nước và mở cửa đối ngoại trong công tác đối ngoại của mình, đề xướng chính sách ngoại giao toàn diện, xúc tiến ngoại giao an ninh, ngoại giao kinh tế, ngoại giao nhân sinh, phát triển hợp tác kinh tế với các nước, thúc đẩy đối thoại và giao lưu văn hóa, tăng cường sự hiểu biết và nhận biết của xã hội quốc tế đối với Trung Quốc.Qua 60 năm thăng trầm, ngoại giao Trung Quốc đã tích lũy được những kinh nghiệm phong phú. Trung Quốc ý thức được rằng, sự phát triển của Trung Quốc không thể tách khỏi thế giới, sự phồn vinh ổn định của thế giới cũng không thể tách rời Trung Quốc; vận mệnh và tiền đồ của Trung Quốc càng ngày càng gắn bó chặt chẽ với vận mệnh, tiền đồ của thế giới. Trung Quốc cam kết rằng: cho dù tình hình thế giới thay đổi đến mức nào, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc sẽ luôn giương cao lá cờ hòa bình, phát triển, hợp tác, coi trọng và kiên trì chính sách ngoại giao hòa bình, độc lập tự chủ, bảo vệ chủ quyền, an ninh và phát triển lợi ích của quốc gia, coi chính sách ngoại giao duy trì hòa bình thế giới, cùng nhau phát triển là tôn chỉ; tiếp tục lấy sự phát triển của mình để kéo theo sự phát triển của khu vực cũng như sự phát triển của toàn thế giới, mở rộng lợi ích của mỗi bên; cùng với việc phát triển đất nước, Trung Quốc cũng luôn thể hiện sự quan tâm của mình đối với các nước khác, đặc biệt là với những nước đang phát triển; tiếp tục dựa trên quy tắc thương mại quốc tế thông hành, mở rộng thị trường, bảo vệ quyền lợi của đối tác theo đúng quy định của pháp luật; ủng hộ xã hội quốc tế tiếp tục giúp đỡ các nước đang phát triển để những nước này nâng cao được năng lực phát triển bản thân, cải thiện đời sống nhân dân, giảm bớt chênh lệch giữa các nước; ủng hộ hoàn thiện chế độ thương mại và tài chính quốc tế, thúc đẩy tự do hóa, tiện lợi hóa thương mại đầu tư, thông qua đàm phán hiệp thương để giải quyết thỏa đáng những tranh chấp trong kinh tế thương mại.Nhìn lại hành trình 60 năm qua, ngoại giao của Trung Quốc đã bước lên một tầm cao mới; hướng về tương lai, ngoại giao của Trung Quốc đang đứng vào vạch xuất phát mới. Cùng với sự hùng mạnh của thực lực, vị trí của Trung Quốc trên trường quốc tế cũng được nâng cao, sứ mệnh của ngoại giao Trung Quốc càng lớn hơn, con đường ngoại giao của Trung Quốc càng xa hơn. Thế nhưng, có thể tin rằng: Trung Quốc sẽ tiếp tục kiên trì đi theo đường lối phát triển hòa bình; nhân dân Trung Quốc sẽ tiếp tục đồng hành với nhân dân các nước; Trung Quốc sẽ cố gắng không mệt mỏi vì một tương lai tươi đẹp của toàn nhân loại.